گزارش وبینار علمی (همه چیز درباره تب دنگی)

وبیناری تحت عنوان 《همه چیز درباره تب دنگی》به همت واحد علمی انجمن اسلامی دانشجویان ۱۳۴۸ علوم پزشکی شهیدبهشتی مورخ ۳مرداد ماه ۱۴۰۳ با حضور دکتر سید علیرضا ناجی《رئیس مرکز تحقیقات و آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری》برگزار گردید.

دکتر ناجی در طلیعه سخنان خود گفتند: اخیرا بیماری تب دنگی و عوارض آن اذهان عمومی را متوجه خود کرده و گمانه زنی های زیادی پیرامون اپیدمی این بیماری به گوش می رسد.

در ابتدا لازم است درباره ویروس دنگی مطالبی را بدانیم:

تاریخچه و خصوصیات ویروس دنگی:

ویروس دنگی به وسیله پشه ای به نام آئدس انتقال می یابد. دنگی، RNAویروسی از خانواده فلاوی ویروس است و ۴ سویه دارد.

عامل بیماری تب دنگی ویروسی قدیمی است و به هیچ عنوان بیماری نوپدیدی تلقی نمی شود. اولین شیوع تب دنگی به سال ۱۶۳۵ باز می گردد که در مارتینینک و گوادلوپ گزارش شده است. اولین شیوع تایید شده دنگی نیز در سال ۱۷۷۹ در آسیا و آفریقا و آمریکای شمالی رخ داده است.

مطالعات خویشاوند شناسی بر روی این ویروس نشان داده است که این ویروس ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ سال قبل در نخستی سانان (در نخستی سانان(میمون ،انسان و کپی ها(میمون های انسان نما)) ایجاد و سپس به انسان منتقل شده است.

در دهه های گذشته و در میان ویروس های منتقله از طریق بندپایان، تب دنگی عوارض و مرگ و میر بیشتری نسبت به سایر گونه ها ایجاد کرده است.

از دلایل شیوع این بیماری می توان به رشد فزاینده جمعیت جهان، افزایش سفرهای بین المللی، تغییرات اقلیمی آب و هوایی، عدم انجام برنامه های کنترلی موثر در مناطق اندمیک پشه آئدس و دست کاری های بشری در طبیعت اشاره کرد. دکترناجی در ادامه بیان داشتند: این بیماری معضل بهداشتی بسیار مهمی است و سالانه در حدود ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیون نفر، ابتلا به این بیماری گزارش شده است و حدود نیمی از جمعیت جهان مستعد ابتلا به تب دنگی هستند.

علائم تب دنگی:

۳ تا ۱۴ روز بعداز گزش پشه آلوده، علائم بیماری بروز پیدا میکند. این علائم عموما شامل تب بالا، سردرد مخصوصا درناحیه پشت چشم ها، تورم غدد لنفاوی، خارش پوستی و تهوع می باشد. این بیماری ۲ تا ۷ روز به طول می انجامد و خوشبختانه ۸۰ درصد موارد بیماری وخیم نیستند.

اما در ۵ درصد مواد، علائم شدیدی نظیر درد شدید درناحیه شکمی، تهوع شدید، تنفس سریع، خونریزی از لثه و بینی، خستگی شدید، خون در ادرار و مدفوع، احساس ضعف بروز پیدا می کند که به تب خونریزی دهنده یا شوک تب دنگی معروف است که در ۵% افراد مبتلا دیده میشود.

در موارد وخیم شاهد نشت پلاسما از رگ های خونی و کاهش پلاکت های خونی هستیم که موجب تجمع مایع در قفسه و درنهایت موجب کاهش خونرسانی به اعضا و نارسایی اندام های بدن می شود. همچنین دکتر ناجی اضافه کردند:

نکته قابل توجه این است که وجود پشه آئدس به عنوان ناقل بندپای ویروس دنگی معادل بیماری نیست. زیرا ابتلا به این بیماری ۲ شرط اصلی دارد:

• اول اینکه دسته خاصی از پشه آئدس توانایی انتقال بیماری را دارد.
• مورد دیگر نیز این است که الزاما تمامی این پشه ها آلوده نیستند.

گردش ویروس و راه های انتقال:

۱-از پشه به انسان:

گردش اصلی ویروس دنگی در طبیعت به صورت انتقال ویروس از پشه به انسان و میزبان اصلی این ویروس نیز انسان است.

۲-از انسان به پشه:

شیوه دیگر شیوع ویروس می تواند ناشی از آلودگی پشه آئدس از انسان حامل بیماری باشد. خونخواری پشه ماده آئدس از انسان الوده به بیماری، چرخه انتقال بیماری را تسریع می بخشد.اگر نیش زدن پشه به انسان در دوران ویرمی ((۴ تا دوزاده روز) از دو روز قبل از شروع تب تا دو روز بعد از پایان آن) باشد پشه میتواند آلوده شود. در ضمن پشه ای که آلوده شده است الزاما همان موقع توانایی انتقال ویروس را ندارد و این ویروس می بایست در بدن پشه گسترش یابد و در روده میانی آن تکثیر پیدا کند و در نهایت به غدد بزاقی بیاید و اکنون توانایی انتقال به انسان را خواهد داشت.

۳-از مادر به جنین:

اگر پشه آلوده به ویروس دنگی، خانم بارداری را بگزد و مادر باردار بیمار شود، می تواند بیماری را به جنین خود انتقال دهد و عوارضی همچون زایمان‌زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و ناهنجاری هایی را به همراه داشته باشد که شانس انتقال از این روش به شدت پایین است.

۴-از طریق خون و فرآورده های خونی الوده:

انتقال ویروس دنگی از طریق اهدای خون و پیوند مغز و استخوان نیز صورت می پذیرد.

۵-تماس جنسی:

راه دیگر انتقال ویروس دنگی، انتقال جنسی از طریق تماس جنسی است. اما این که این مورد تا چه اندازه سلامت عمومی را مورد مخاطره قرار دهد؛ به عنوان راه موثر انتقال تلقی نمی شود.

۶-انتقال عمودی خودپشه:

۱۰ تا ۲۰ درصد پشه های آئدس می توانند ویروس دنگی را به تخمک خود منتقل کرده و نسل بعدی آلوده ای را به بار بیاورند.

دکتر ناجی در پاسخ به این سوال که《آیا تب دنگی مانند کرونا فراگیر می شود؟》اذعان داشتند:

در حال حاضر تب دنگی خطر قابل توجهی برای سلامتی مردم دارد.

بیماری دنگی محدود به کمربند نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری است و در حال حاضر در کشورهای آمریکای مرکزی و آسیای جنوب شرقی، طیف بالایی از بیماری را مشاهده می کنیم و این امر، الزام اقدامات گسترده پیشگیری و کنترل عفونت را اثبات می کند.